काठमाडौं । अहिले बजारमा पिरो चाउचाउ चल्तीमा छ । बालबच्चादेखि युवायुवतीसम्मलाई यो चाउचाउले आकर्षित गरिरहेको देखिन्छ ।चाउचाउलाई कसरी पिरो बनाइन्छ ? खुर्सानी नै हुन्छ कि अरु केही मिसाइन्छ ? अधिकांश उपभोक्तालाई यसको हेक्का नहुन सक्छ ।
यस्तो चाउचाउ उपभोग गर्दा पेटमा कुनै हानि गर्छ कि गर्दैन ?स्पतालमा ग्यास्ट्रिकको समस्या लिएर आउने १५ देखि २५ वर्षको उमेर समूहका व्यक्तिले दैनिकजसो पिरो चाउचाउ खाने गरेको पाइएको पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ डा. अवशेष भण्डारी बताउँछन् ।
द जर्नल अफ न्युट्रिसनमा प्रकाशित एक अनुसन्धान अनुसार चाउचाउको अत्यधिक सेवनले हृदयघात, मधुमेह र स्ट्रोक जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ । अनुसन्धानकर्ताले चाउचाउको खपतलाई कार्डियोमेटाबोलिक सिन्ड्रोम भनिने अवस्थासँग जोडेका छन्, जसमा हृदय र मेटाबोलिक समस्याको बढ्दो जोखिम हुन्छ ।
पिरो चाउचाउमा अतिरिक्त मसलालाई पिरो बनाउन त्यसमा खुर्सानीको धुलोको साथै ‘ओलियोरेजिन’ एसेन्सियल ओएल मिसाइन्छ । जसले खुर्सानीमा भएको पिरो तत्त्वलाई टिकाइराख्न भूमिका खेल्ने खाद्य अनुसन्धान अधिकृत उज्ज्वल रायमाझी बताउँछन् ।‘पिरो चाउचाउमा प्रयोग भएको पिरो खुर्सानीको नै हो ।
तर चाउचाउ कम्पनीले भने जस्तो अकबरे मात्र नभएर अन्य खुर्सानी र फ्लेभर पनि मिसाइएको हुन सक्छ,’ उनी भन्छन् ।यस्तै चाउचाउमा स्वाद बढाउन ‘मोनोसोडियम ग्लुटामेट’ प्रयोग गरिएको हुन्छ । चाउचाउ फाइबररहित मैदाबाट बन्छ, जसमा प्रोटिन निकै कम हुन्छ ।
मैदाबाट बनेको हुनाले त्यसमा कार्बोहाइड्रेट बढी हुन्छ । यसमा अतिरिक्त पिरो पनि मिसाउँदा स्वास्थ्यमा झन् बढी असर असर पुर्याउने र पेटसम्बन्धी विभिन्न समस्या निम्त्याउने रायमाझी बताउँछन् ।‘हामीले खाएको खानेकुरा पचाउनका लागि पाचनप्रणालीले विभिन्न हर्मोन उत्पादन गर्छ ।
पिरो खाना पचाउन पनि हाम्रो पाचनप्रणालीले केही हर्मोन उत्पादन गर्छ,’ रायमाझी भन्छन्, ‘तर अत्यधिक पिरो सेवन गर्दा त्यसलाई पचाउन पाचनप्रणालीलाई पनि गाह्रो हुन्छ । जसले गर्दा पेट पोल्ने, पायल्स जस्ता समस्या देखा पर्छन् ।’खासमा त चाउचाउलाई खासै स्वस्थकर खानेकुरा मानिंदैन ।
यसले पेटमा नकारात्मक असर पुर्याउँछ । चाउचाउ जंकफुड हो, जसमा ‘मोनोसोडियम ग्लुटामेट’ हुन्छ ।मोनोसोडियम ग्लुटामेटको प्रयोग स्वाद बढाउने पदार्थको रूपमा गरिन्छ । जसले सम्पूर्ण पाचनप्रणालीलाई नै बिगार्छ । यसले ग्यास्ट्रिक बढाउने, डायरिया गराउने र कब्जियत गराउने पाचनप्रणालीको तीनवटा कुरामा यसले असर गर्ने पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ डा. भण्डारी बताउँछन् ।
‘सामान्यतया जब हामी केही खानेकुरा खान्छौं । त्यो खानेकुरा पाचनप्रणालीमा जान्छ र त्यहाँ त्यो खाना टुक्रिएर शरीरलाई चाहिने पोषकतत्त्व छुटिन्छन्,’ उनी भन्छन्, ‘तर चाउचाउ खाएपछि त्यो पाचनप्रणालीमा जम्मा हुन्छ, सजिलै पच्दैन । चाउचाउमा शरीरलाई चाहिने पोषक तत्त्व पनि हुँदैन ।’
पिरो चाउचाउ खाँदा त्यसमा भएको पिरोले असर गर्यो भन्ने धेरैले भनेको सुनिन्छ । ‘पिरोले मात्र असर गर्ने भए त अकबरे खुर्सानी खाँदा पनि असर गर्नुपर्ने हो,’ डा. भण्डारी भन्छन्, ‘खासमा पिरोले मात्र भन्दा पनि चाउचाउमा प्रयोग हुने सामग्री मैदा, मोनोसोडियम ग्लुटामेट लगायतले असर गर्ने हो ।
पेट पोल्ने समस्या भने पिरोले मात्र पनि गर्छ ।’पिरो चाउचाउको सेवन गर्दा पेटमा एसिड बढी निस्कन्छ र ग्यास्ट्रिकको समस्या हुने, आन्द्रामा घाउ हुने, कब्जियत हुने जस्ता समस्या देखिने उनी बताउँछन् । चाउचाउमा क्यालोरी बढी हुन्छ, जसले मधुमेह, मोटोपनको समस्या बढ्न सक्छ ।मधुमेह, मुटुरोग र पेटसम्बन्धी समस्या भएका व्यक्तिले चाउचाउ नखाएकै राम्रो हुने भण्डारी सुझाउँछन् ।
प्रतिकृया दिनुहोस्